ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ
 

    Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης, δυτικά της Ροτόντας, πολύ κοντά στην Καμάρα.

    Στο ναό αυτό διαμορφώνονται για πρώτη φορά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της λεγόμενης Μακεδονικής Σχολής, δηλαδή γραφική ανόμοια τοιχογραφία με πέτρες και πλίνθους, ελαφρά συνεχόμενα διακοσμητικά αψιδώματα στις προσόψεις του κτιρίου και υπερύψωση των θόλων, που δημιουργούν μία φανερή ανάταση, καθώς πάνω σε αυτούς είναι τοποθετημένος ο τρούλος. Ο κεντρικός αυτός τρούλος στηρίζεται στις τέσσερις καμάρες των θόλων που σχηματίζουν σταυρό και -στη συνέχεια- σε τέσσερις κίονες που καθώς είναι τοποθετημένοι κοντά στους περιμετρικούς τοίχους του κυρίως ναού, συντελούν στο να διευρυνθεί αισθητά ο εσωτερικός χώρος. Ο τρούλος του νάρθηκα είναι τοποθετημένος σε χαμηλότερο επίπεδο, γεγονός που προσδίδει τελικά μία ιδιαίτερη χάρη και κομψότητα στο κτίσμα.

    Αρχικά το ναό του Αγίου Παντελεήμονα περιέβαλλε, από τα τρία μέρη, ανοιχτή στοά (περίστωο) που καταστράφηκε μεταγενέστερα. Η στέγη της στοάς αυτής δε στηριζόταν σε συνεχόμενο τοίχο, όπως στους ναούς της Αγίας Αικατερίνης και Αγίων Αποστόλων, αλλά σε κιονοστοιχείες και μικρά τμήματα τοίχων. Στο τέρμα της βόρειας και νότιας πλευράς της στοάς υπήρχε αντίστοιχα από ένα παρεκκλήσι.

 
 

 Κάτοψη του ναού του Αγίου Παντελεήμονα Θεσσαλονίκης.
Η τοποθέτηση των κιόνων κοντά στους περιμετρικούς τοίχους συντελεί ουσιαστικά στο να διευρυνθεί ο εσωτερικός χώρος του μνημείου.
 
 

    Το κομψό αυτό κτίσμα, σύμφωνα με τα δομικά του στοιχεία, την αρχιτεκτονική του μορφολογία και τις ελάχιστες, αλλά σημαντικής αξίας αγιογραφίες του, χρονολογείται στην "Παλαιολόγεια" εποχή. Από κείμενα μάλιστα των αρχών του 14ου αιώνα, προκύπτει πως ήταν καθολικό της Μονής της Περιβλέπτου ή του "κυρ Ισαάκ".

    Μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους (1430), ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος με το όνομα "Ισακιέ τζαμί".

    
 

Νοτιοδυτική άποψη του ναού του Αγίου Παντελεήμονα Θεσσαλονίκης αμέσως μετά τους μεγάλους σεισμούς του 1978,
που προξένησαν σοβαρές βλάβες στο μοναδικό αυτό μνημείο του 14ου αιώνα.
 

 

Τοιχογραφία από το ναό του Αγίου Παντελεήμονα Θεσσαλονίκης. Οι ελάχιστες τοιχογραφίες που διασώθηκαν έως σήμερα και βρίσκονται στην "πρόθεση" και στο "διακονικό" του ναού, ανάγονται χρονικά -όπως και ο ναός- στις αρχές του 14ου αιώνα.
 
 
 
 
 
Βυζαντινές Χριστιανικές Εκκλησίες

Επιστροφή στη Home Page